Historia Zakładu  - wazniejsze osiagnięcia

Zakład Agrometeorologii                                                                                                                              powrót

        Po reorganizacji PINGW w 1950 r. prace z zakresu meteorologii były prowadzone w różnych jednostkach organizacyjnych puławskiego ośrodka naukowego. W latach 1953-1956 skupiały się one głównie w Pracowni Klimatu Lokalnego i Mikroklimatu IMUZ. Po przeniesieniu IMUZ poza Puławy w 1957 r. utworzono w IUNG Samodzielną Pracownię Meteorologii i Klimatologii Rolniczej pod kierownictwem dr Henryka Mitoska. W 1962 r. kierownictwo Pracowni powierzono mgr Tadeuszowi Górskiemu, a w 1966 r. w miejsce Pracowni powołano Zakład Agrometeorologii pod kierownictwem dr T. Górskiego. Początkowo w Zakładzie pracowało 9 osób, w tym 2 adiunktów, 6 osób na stanowisku inżynieryjno-technicznym i jedna na robotniczym. Problematyka naukowa koncentrowała się wówczas na metodyce badań oraz na zagadnieniach z zakresu mikroklimatologii i agrohydrometeorologii, przy czym materiały empiryczne uzyskiwano z pól ustalonych na Kępie i w Osinach. Pola ustalone o powierzchni 1 ha, prowadzone według niezmiennej agrotechniki, były obiektami, na których kontynuowano prace poprzednich jednostek naukowych, wykorzystując jednocześnie bieżące informacje z zakresu biometrii, fenologii i agrometeorologii fizycznej. Przez kilka lat prowadzono pomiary zanieczyszczeń atmosferycznych w zasięgu oddziaływania zakładów przemysłowych w rejonie Puław i w Zagłębiu Siarkowym.

     Dzięki aktywności naukowej i organizacyjnej doc. dr hab. Tadeusza Górskiego zwiększony został zakres zadań wykonywanych w Zakładzie, nawiązano współpracę z innymi instytucjami naukowymi i powiększono zespół pracowników. W latach 1971-1975 koncentrowano się głównie na rozpoznawaniu wymagań klimatycznych różnych roślin uprawnych i na metodyce obiektywnej oceny efektywności plonotwórczej klimatu. Opracowano bonitację agroklimatu i włączono ją do kompleksowej waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej Polski, wykonanej przez międzyzakładowy zespół. Zespół ten, w skład którego wchodził kierownik Zakładu Agrometeorologii, został następnie uhonorowany Nagrodą Państwową I stopnia. Rozwinięto również prowadzone od dawna w Puławach pomiary aktynometryczne i rozpoczęto szeroko zakrojone prace w zakresie fotoekologii; do prowadzenia tych prac utworzono we własnym zakresie podręczne laboratorium mieszczące się w Górnym Ogrodzie. W 1971 r., po wieloletnim okresie badań, zakończono prace na polach ustalonych, a pochodzące z nich materiały empiryczne przejął dr Zygmunt Jakubczak, przechodząc z dwoma współpracownikami do Zakładu Gleboznawstwa i Rekultywacji Gleb.

    Obok wielokierunkowego programu naukowego prowadzono w Zakładzie pomiary elementów pogody w zakresie standardowym, jak również w specjalnym - uwzględniającym potrzeby doświadczeń polowych Instytutu. W tym celu, w pierwszej połowie lat 70. utworzono Zespół Służby Meteorologicznej, kierowany przez mgr Józefa Wójcika. Stworzono strukturę organizacyjną sieci stacji meteorologicznych zakładów doświadczalnych IUNG oraz rozbudowano zakładowe archiwum danych. W 1972 r. zorganizowano XII Zjazd Agrometeorologów z okazji 100-lecia meteorologii w Puławach. Jubileusz ten odnosił się głównie do funkcjonowania puławskiej stacji meteorologicznej, nadzorowanej przez Zakład Agrometeorologii, jednej z niewielu w Polsce o tak długim ciągu pomiarów.

      W drugiej połowie lat 70. Zakład zajmował się koordynacją krajowego problemu obejmującego agrometeorologiczne podstawy prognozowania plonów. Ponadto były wykonywane prace nad klimatycznymi warunkami produkcji kukurydzy dla różnych form jej użytkowania. Rozwinięto też badania w zakresie metodyki określania strat w produkcji roślinnej powodowanych niedoborem opadów. pod koniec lat 70. w Zakładzie pracowało 17 osób, w tym 4 pracowników naukowych, 10 inżynieryjno-technicznych i 3 robotników.

    W latach 1981-1990 w obrębie Zakładu działała Pracownia Agroklimatologii pod kierownictwem dr Gustawa Demidowicza. Ośmioosobowy zespół prowadził w niej prace nad wymaganiami klimatycznymi roślin nierozpoznanych pod tym względem oraz opracował bonitację agroklimatu w skali województw. Ponadto kierownik Zakładu prof. dr hab. T. Górski powołał nieformalny 4-osobowy zespół, który kontynuował wcześniej rozpoczęte badania nad klimatyczną zmiennością plonowania roślin oraz nad fotobiologią nasion i roślin. Prace eksperymentalne w laboratorium uzupełniano doświadczeniami wazonowymi w hali wegetacyjnej i na mikropoletkach w Górnym Ogrodzie. Działalność Zakładu skupiała się również na opisywaniu zmienności elementów klimatu w kategoriach probabilistycznych oraz na doskonaleniu metod określania zależność rozwoju i plonowania roślin od przebiegu pogody. Badania te stanowiły fundament metodyczno-informacyjny pod Atlas Agroklimatyczny Polski, którego opracowywanie rozpoczęto w szerokim zakresie tematycznym, jako zadanie wieńczące dotychczasowy dorobek Zakładu w dziedzinie agroklimatologii.

     W latach 90., dzięki automatyzacji prac, opracowywanie Atlasu kontynuowano już w wersji uwzględniającej zastosowanie technik komputerowych. Prowadzono też badania nad skutkami zmian klimatu w produkcji roślinnej oraz skonstruowano klimatyczny wskaźnik bilansu wodnego. Doprowadzono do homogenizacji ponad stuletnie ciągi pomiarów temperatury i opadów uzyskane w stacji w Puławach. W zakresie fotoekologii zajmowano się wykorzystaniem fotoblastyzmu nasion w walce z zachwaszczeniem upraw oraz badano fotomorfogenetyczne czynniki kształtowania pokroju i plonowania roślin w łanie. W 1992 r. Zakład był gospodarzem III Ogólnopolskiego Sympozjum Naukowego: "Klimat pola uprawnego".

      W 1995 r. kierownictwo Zakładu objął dr Gustaw Demidowicz. W 1996 r. obchodzono jubileusz 125-lecia meteorologii rolniczej w Puławach i z tej okazji zorganizowano Międzynarodową Konferencję Naukową: "Klimatyczne warunki produkcji roślinnej" oraz Międzynarodowe Seminarium Fitoaktynometrii. Seminaria takie od wielu lat odbywają się w Zakładzie Agrometeorologii IUNG i wiążą się z mocną pozycją tutejszego zespołu fotoekologii. Pracownicy Zakładu uczestniczyli w zrealizowaniu, kierowanego przez prof. Tadeusza Górskiego, projektu badawczego zamawianego pt.: "Metodyka bieżącego i długoterminowego prognozowania wielkości produkcji głównych ziemiopłodów w Polsce". Opracowane w nim metody statystyczno-empiryczne są wykorzystywane w bieżącej służbie prognostycznej, którą prowadzi Zakład. Przy współpracy z Zakładem Zastosowań Matematyki i Informatyki zakończono opracowanie Atlasu Agroklimatycznego Polski w formie komputerowych programów przeznaczonych do wykonywania map.
Opr. Gustaw Demidowicz